Οι Ελληνοτουρκικές διαφορές στο Αιγαίο: Μύθοι και Πραγματικότητα

Γιατί υπάρχουν τόσες υπερπτήσεις από πλευράς Τουρκίας; Μπορεί να αναζητηθεί στην κόντρα Ερντογάν - Στρατιωτικών και στο γεγονός ότι οι δεύτεροι είναι οι απόλυτοι κυρίαρχοι στα δύο αυτά θέματα του Αιγαίου, από τα επτά που υπάρχουν. Σημειωτέον ότι στα τουρκικά ΜΜΕ υπάρχει γενικά σιγή για το θέμα αυτό και τις λίγες φορές που γίνεται μνεία, μιλούν για προκλητικές ελληνικές παραβιάσεις της τουρκικής κυριαρχίας, εναέριας και χερσαίας.  

Ο βαθύτερος, όμως, λόγος για τις υπερπτήσεις είναι η τουρκική πεποίθηση ότι αδικείται στο Αιγαίο και ότι η Ελλάδα κινείται στην περιοχή αυτή σαν να είναι αποκλειστικά ελληνική θάλασσα, σαν να μην υπάρχει άλλη παράκτια χώρα. Όσο η διένεξη του Αιγαίου (που αποτελείται από επτά διαφορές) δεν επιλύεται ειρηνικά μεταξύ των δύο χωρών, οι υπερπτήσεις δεν θα σταματήσουν.

Ειδικότερα, o εναέριος χώρος της Ελλάδας, είναι 10 μίλια αντί 6 μίλια που θα έπρεπε να είναι. Είναι 4 μίλια περισσότερα από τα χωρικά ύδατα, κάτι το μοναδικό στον κόσμο, που αντιβαίνει προς το διεθνές δίκαιο, εξ’ ου και οι τουρκικές υπερπτήσεις για να αμφισβητηθεί έμπρακτα το παράνομο αυτό καθεστώς. Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να υπάρξει εναρμονισμός με τα χωρικά ύδατα και όχι το ανάποδο.

Για να μπουν, επιτέλους, σε τροχιά οριστικής επίλυσης όλες οι διαφορές στο Αιγαίο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, απαραίτητο είναι να γίνουν κατανοητά τρία ακόμη σημεία. 

Πρώτον, οι διαφορές στο Αιγαίο δεν είναι μία, η υφαλοκρηπίδα (όπως επίσημα δηλώνει η Ελλάδα, βλ.www.mfa.gr). Με το να επιμένει η Αθήνα ότι η διαφορά είναι μόνο μία, επιδεικνύει αδιάλλακτη στάση και εμφανίζεται ως εκτός πραγματικότητας (στρουθοκαμηλισμός). Όπως είχε επισημάνει ο Κωστής Στεφανόπουλος (Η Καθημερινή, 28-5-2006), η άποψη αυτή «δεν φαίνεται σοβαρή», κάτι με το οποίο συμφωνούν, σημειωτέον, όλοι οι έγκριτοι Έλληνες νομικοί διεθνολόγοι (αν και σπάνια δημοσίως), ακόμη και ορισμένοι ιέρακες επί δεκαετίες.

Δεύτερον, σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα, όταν υπάρχουν δύο παράκτιες χώρες αντικριστές (όπως η Ελλάδα και η Τουρκία) δεν νοείται μονομερής οριοθέτηση εκ μέρους της μίας χώρας (όπως εσφαλμένα πίστευε η Ελλάδα ως το 1974 και πίστευε ο Ανδρέας Παπανδρέου στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησής του). Η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδων μεταξύ χωρών λαμβάνει χώρα (α) με διαπραγματεύσεις που οδηγούν σε συμφωνία (π.χ. Ελλάδα-Ιταλία, Ελλάδα-Αλβανία), (β) με συνδιαλλαγή που οδηγεί σε συμφωνία (Ισλανδία-Νορβηγία) ή (γ) με διεθνή δικαστική οδό, δηλαδή με προσφυγή των δύο πλευρών στο Διεθνές Δικαστήριο (π.χ. Βόρεια Θάλασσα,  ΗΠΑ - Καναδάς, Μάλτα - Λιβύη), σε διαιτητικό δικαστήριο (π.χ. Βρετανία - Γαλλία) ή στο Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας στο Αμβούργο. Διευκρινίζω, επίσης, ότι η προς οριοθέτηση υφαλοκρηπίδα αφορά όλο το Αιγαίο Πέλαγος (εκτός εννοείται των 6 μιλίων των χωρικών υδάτων) και όχι μόνο την περιοχή μεταξύ των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και των τουρκικών παραλίων (που είναι το ατυχές μαξιμαλιστικό ελληνικό επιχείρημα, βλ.www.mfa.gr).

Τέλος , σε ότι αφορά τα χωρικά ύδατα, όταν υπάρχουν αντικριστές χώρες και, πολύ περισσότερο, όταν μεταξύ τους υπάρχουν «ειδικές περιστάσεις» δηλαδή νησιά, περίπλοκη ακτογραμμή, κλπ., όπως κατεξοχήν συμβαίνει στο Αιγαίο, τότε δεν νοείται μονομερής οριοθέτηση των χωρικών υδάτων μέχρι τα 12 μίλια από τη μία χώρα, αλλά συνιστάται συμφωνία μεταξύ των δύο παρακτίων χωρών ή, άλλως, προσφυγή σε διεθνές δικαστικό όργανο.